Rapport over inclusie
De kwestie over het rapport kwam aan het licht door volhardendheid van raadslid Nede van de ChristenUnie. Het bleek dat in de gemeentelijke organisatie dit rapport over inclusie is achtergehouden. Dit was aanleiding voor een onafhankelijk feitenonderzoek naar de gang van zaken en informatievoorziening. Dit onafhankelijk feitenonderzoek is uitgevoerd door bureau Strated Consulting in opdracht van het college van burgemeester en wethouders. Begin februari is dit rapport gepubliceerd.
Uit het feitenonderzoek bleek dat bekend was dat er een onderzoek gaande was, zowel bij de raad als het college. Enkele ambtenaren waren het echter niet eens met het resultaat. Dit heeft ertoe geleid dat het rapport uiteindelijk niet aangeboden is aan wethouders of raadsleden. Toen raadslid Nede vroeg naar het rapport gaven wethouders dus aan dat er geen rapport was. Onterecht bleek later. Het rapport was wel degelijk afgemaakt door de onderzoeker. Dit was niet bekend bij de wethouders en de gemeenteraad.
Verantwoordingsdebat
GroenLinks vindt deze gang van zaken erg zorgelijk. Dat je als gemeente niet goed uit een rapport komt, zou reden moeten zijn om gelijk orde op zaken te stellen in plaats van het niet te delen. Zeker bij een onderwerp als discriminatie. Tijdens een verantwoordingsdebat van 24 februari lag de vraag voor of de gemeenteraad nog vertrouwen heeft in wethouders Louwers en Van Dellen. In dat debat boden de wethouders excuses aan voor de gang van zaken en hun rol daarin. Fractievoorzitter Mark Coenders: “Er is uitgebreid feitenonderzoek gedaan. Daaruit komen ontzettend zorgelijke signalen. Er is sprake van discriminatie in de organisatie. En er was sprake van het achterhouden van een rapport richting collegeleden en raadsleden. Wethouders hebben gehandeld op basis van signalen, maar hadden scherper moeten zijn. Zij erkennen dit en geven aan dat ze flink aan de slag gaan met betere informatievoorziening, verbeteringen in de organisatie en inclusie. Hierdoor hebben we er vertrouwen in dat ze dit, met de raad en de stad, kunnen doen. En we hebben geen tijd te verliezen: er is actie nodig tegen discriminatie en racisme.”
Blik op de toekomst
Strated Consulting geeft als belangrijke aanbeveling: ga met je blik richting de toekomst. Ga aan de slag met de aanbevelingen. Wat GroenLinks betreft gaan we met voorrang het debat aan over de conclusies van het rapport van de Universiteit van Tilburg. Discriminatie en racisme is nog volop aanwezig in onze samenleving. De gemeentelijke organisatie moet een voorbeeld zijn van inclusiviteit en dat is nu onvoldoende het geval. Dat vraagt om actie.
GroenLinks diende daarom mede een motie in om de klokkenluidersregeling aan te scherpen en de resultaten van klokkenluidersmeldingen publiek te maken. Daarnaast steunde GroenLinks een motie om te zorgen voor een actieplan verbetering informatievoorziening.
Spreektekst debat 24/25 februari 2021
Hieronder leest u de spreektekst van fractievoorzitter Mark Coenders
“Dankuwel voorzitter.
GroenLinks strijdt tegen racisme en discriminatie. Samen met veel andere partijen en organisaties. Als we dan naar het rapport van de Universiteit van Tilburg kijken maken we ons zorgen. Het is onacceptabel als mensen met een niet-westerse achtergrond 14,6% minder kans hebben om aangenomen te worden. En dat zij gemiddeld 1,4 salarisschaal lager zitten dan collega’s zonder migratieachtergrond. Deze ‘stelselmatige ongelijke behandeling en discriminatie’ die na onderzoek in 2018 werd geconstateerd moet aangepakt worden. Er is een aanzet gemaakt, de diversiteit van de gemeentelijke organisaties neemt geleidelijk aan toe, maar het is niet genoeg. Want diversiteit is niet alleen een percentage. Diversiteit is het geven van eerlijke kansen aan iedereen, waardering voor talent wat nu om verschillende redenen over het hoofd wordt gezien. Er wordt nog steeds onderscheid gemaakt op gender, afkomst en achtergrond. En dan kan het anno 2021 niet zo zijn dat diversiteit beperkt blijft tot de lagere salarissen, maar moet ook de ambtelijke top diverser zijn. Daarom zijn we blij dat dit onderwerp breed de aandacht krijgt en we binnenkort met elkaar het debat aangaan over inclusiviteit en het tegengaan van discriminatie. Moties die wij indienden met onder andere DENK/Verenigd Arnhem en ChristenUnie zijn daarvoor een belangrijke richtssnoer. We zijn blij dat het college de noodzaak tot deze beweging ook erkent en daar de laatste jaren ook stappen in heeft gezet.
Maar voorzitter, vanavond gaat het niet alleen over de inhoud. Het gaat ook over het intern achterhouden van het rapport wat tot deze conclusies heeft geleid. En dat is ontzettend kwalijk. Of een rapport nou wel of niet goed bevalt, of dat je het wel of niet helemaal eens bent met de methode die gebruikt is: dit alles is geen reden om een rapport weg te houden bij collegeleden of raadsleden. GroenLinks wil vanaf hier Nathalie Nede van de ChristenUnie dan ook danken en complimenteren voor haar vasthoudendheid, wat ervoor gezorgd heeft dat raadsleden en collegeleden het rapport uiteindelijk wél kregen.
Terecht heeft dit rapport en de gang zaken een storm van verontwaardiging opgeroepen. Dit heeft uiteindelijk geleid tot het feitenonderzoek van Strated Consulting, met stevige conclusies en aanbevelingen.
Vanavond is het al een aantal keer gegaan over whatsapp-berichtje dat wethouder Louwers ontving. Voorzitter, achteraf is mooi wonen. Maar als we afgaan op het onderzoek zien we dat de wethouder na het ontvangen van die berichtje aan de slag ging en vroeg om het rapport. Dat ze dit niet kreeg is haar niet te verwijten. Maar nogmaals, dat is wel kwalijk. En voorzitter; het bewuste appje blijkt ook niet te kloppen. Er ís geen tweede versie van het rapport van de Universiteit van Tilburg. Wethouder Van Dellen heeft naar aanleiding van vragen van ChristenUnie ook gevraagd naar de status van het onderzoek en het rapport, maar kreeg ook nul op het rekest. Voor GroenLinks is het helder: het college had van het rapport moeten weten, maar niet kunnen weten. En dat vraagt om ingrijpen door het college en het voorkomen van dit soort situaties.
Uit het rapport van Strated blijkt dat er ambtenaren zijn die een onveilige werksfeer ervaren. Het is pijnlijk om te zien hoe onze stad en het bestuur van de stad de laatste jaren in het nieuws komt: met onder meer het rapport Frissen, de constateringen van Groot Wassink en deze affaire. Pijnlijke lessen die geleerd moeten worden. En waar we ons, zoals baron van Münchhausen, zelf uit moeten trekken. Transparantie en openheid is daarbij van groot belang.
Daarnaast is er verandering nodig in de interne organisatie. Die moet diverser in inclusiever worden ingericht. Een organisatie heeft verschillende perspectieven nodig. Dat kan alleen als er verschillende zienswijzen zijn en iedereen elkaar scherp houdt. Een klokkenluidersregeling is slechts een noodrem. Het is goed dat het college álle aanbevelingen van Strated overneemt. Ondanks de nare aanleiding is deze situatie een kans om écht verbetering af te dwingen. De situatie die in 2018 is aangetroffen moet anders. Ook naar de volgende raads- en collegeperiode toe moet er beter overgedragen worden. Het is niet voldoende als onderzoeken genoemd worden; er is tussen collegeleden fatsoenlijke overdracht nodig om dit soort situaties te voorkomen. Daarnaast geven, zoals Strated zegt, meerdere gebeurtenissen in dit dossier er blijk van dat er een onvoldoende professionele ambtelijke organisatie is. Gelukkig zien we in het rapport en vanuit eigen ervaringen ook een heel andere kant. Maar we horen graag hoe het college hier mee aan de slag gaat. Onze vraag aan het college is dan ook: is het college van plan een actieplan of plan van aanpak te maken, en bent u bereidt dit met de raad te delen?
Voorzitter. In het feitenonderzoek is een van de aanbevelingen: blik op de toekomst. Ook wat GroenLinks betreft moeten we door. De agendering van het rapport van de Universiteit van Tilburg behandelen we wat ons betreft dan ook met voorrang. We hebben als samenleving te lang gewacht om discriminatie en racisme te bestrijden. We hebben te lang gewacht om te zorgen voor een échte inclusieve samenleving en een diverse organisatie. Arnhem maakt hierbij een flinke inhaalslag. GroenLinks en andere partijen hebben verschillende moties ingediend die deze diversiteit bevorderen: van een integrale inclusievisie tot het stoppen met de racistische karikatuur Zwarte Piet, en van een inclusie in relatie tot autisme binnen de gemeentelijke organisatie tot een voorkeursbeleid binnen de gemeentelijke organisatie.
We kregen bij die moties niet altijd de steun van alle fracties in de Arnhemse raad. Maar hopelijk heeft deze affaire alle ogen geopend. En maken we samen een vuist voor Arnhem en Arnhemmers. Voor diversiteit en tegen discriminatie. Samen met de stad willen we hiermee aan de slag. En samen moeten we dat ook snel gaan doen.”
