Sinds 2013 is de Fraudewet van kracht. Onderdeel hiervan zijn boetes waarbij bijstandsgerechtigden bij opzettelijke of verwijtbare fraude het zogenaamde benadelingsbedrag moeten terugbetalen. Hierbij werd geen rekening gehouden met de mate van verwijtbaarheid. Dit moet volgens de Centrale Raad van Beroep wel gebeuren. Sinds hun uitspraak van november 2014 wordt dit ook gedaan. Onterechte boetes die voor deze uitspraak zijn uitgedeeld worden helaas niet met terugwerkende kracht terugbetaald. Het Rijk wil de gemeenten niet compenseren voor het terugbetalen van de onterechte boetes aan de bijstandsgerechtigden. GroenLinks, PvdA, Zuid Centraal en Partij voor de Dieren vinden dat deze boetes wel moeten terugbetaald en dienden daarom een motie in. De motie haalde het niet.  

Raadslid Mark Coenders: “Wij willen dat de gemeenteraad de principiële uitspraak doen dat we mensen compenseren die een onterechte boete hebben gehad. Ook met terugwerkende kracht. Benadeelden met een krappe portemonnee moeten niet de dupe worden van slecht beleid door het Rijk, en weigering van het college om te compenseren. Het is teleurstellend dat partijen als SP en D66 hier niet mee instemden, terwijl hun collega’s in andere gemeenten zulke moties wel steunden.”

GroenLinks blijft strijden voor compensatie

GroenLinks heeft maandagavond meteen een agenderingsverzoek gedaan om het onderwerp op korte termijn uitgebreid te bespreken in de gemeenteraad. Mark Coenders: “Wij zijn het met het college eens dat het Rijk gemeenten hiervoor had moeten compenseren. Maar als dit niet gebeurt, vinden wij niet dat de gedupeerden hiervoor de rekening moeten betalen. Wij stelden daarom met de PvdA, Zuid Centraal en Partij voor de Dieren voor de onterecht bijstandeboetes alsnog terug te betalen. Laten we vele andere gemeenten volgen, die dit al gedaan hebben. Hierbij willen we het college de mogelijkheid te geven om een voorstel te doen hoe ze dit willen uitvoeren.”

Instrument waarschuwing

De onterechte boetes en het niet willen compenseren passen in een harder wordend beleid richting bijstandsgerechtigden. GroenLinks vindt dat mensen die met opzet frauderen hiervoor ook moeten boeten, maar vaak blijkt dat fraude niet opzettelijk is. In Arnhem wordt rond deze boetes al gebruik gemaakt van een waarschuwing voor er beboet wordt. Dit kan nu alleen als er geen sprake is van een benadelingsbedrag. GroenLinks vindt dat dit altijd moet gebeuren, behalve als er sprake is van opzet. Er ligt een wet bij de Tweede Kamer die het instrument waarschuwing uitbreid. Wij vroegen in deze motie daarom of het college werk wil maken van het uitbreiden van het instrument waarschuwing. GroenLinks vindt dat bij boetes altijd gekeken moet worden naar verwijtbaarheid, ook met terugwerkende kracht. Eerst waarschuwen voor we een boete uitdelen doet hier recht aan. Net als compenseren van onterechte boetes met terugwerkende kracht.

Vervolg

Op korte termijn wordt het onderwerp nogmaals besproken in de gemeenteraad. GroenLinks hoopt daarbij op uitgebreide input van het college. Dit blijkt nodig te zijn om partijen te overtuigen van het principe dat compensatie de meest sociale oplossing is. Het waarschuwingsinstrument komt daarbij nog niet per definitie aan de orde. Dit kan in een motie die volgt op de bespreking in de gemeenteraad wel gebeuren. Mark Coenders: “Het is teleurstellend dat de motie is verworpen en Arnhemmers met een krappe portemonnee daarmee nog steeds in de kou staan. Maar we blijven het aandacht geven. We hopen dat Arnhem vroeg of laat het goede voorbeeld van andere gemeenten volgt en compensatie geeft voor onterecht betaalde boetes.”