Vanavond besprak de Arnhemse gemeenteraad de Meerjarenprogrammabegroting 2017-2020 (algemene beschouwingen). Wat raadslid Mark Coenders betreft is het in Arnhem tijd voor verandering! GroenLinks maakt heldere keuzes voor de stad. Wij maken werk van het tegengaan van de tweedeling in de samenleving door niet te bezuinigen op het budget van de minima. Wij maken ook werk van het tegengaan van klimaatverandering door nu te kiezen voor het groen in onze stad en het verduurzamen van onze energie. En GroenLinks blijft investeren in onze samenleving door buurtprojecten en wijkinitiatieven goed te ondersteunen en de bezuinigingen op opbouw- en participatiewerk een halt toe te roepen.

28 jaar geleden werd ik geboren in De Laar-West en ik heb geluk gehad. Niet alleen met mijn ouders, maar ook met de plek waar ik geboren ben en opgroeide. Niet alleen met opleidingen op goede scholen, maar ook met een stad waarin het groen op zo veel plekken zichtbaar aanwezig is. Niet alleen met mooie musea in de omgeving, maar ook omdat mijn ouders de ruimte hadden mij kennis te laten maken met sport en muziek. Maar dit alles is niet vanzelfsprekend. Dat merkte ik ook als ik klasgenootjes in armoede zag. Of als vrienden om hun huidskleur niet de kansen kregen die ze verdienden. Arnhem is Arnhem door de keuzes die wij met elkaar maakten en maken. Maar hoe staan we er nu voor?

Ongeveer 1 op de 6 Arnhemse huishoudens heeft een inkomen tot slechts 110% van het sociaal wettelijk minimum. Kinderen kunnen niet op schoolreisje omdat ouders er geen geld voor hebben. Mensen komen niet aan een baan omdat er simpelweg te weinig werk is. En Den Haag draait graag de duimschroeven nog eens aan. In tegenstelling tot de belofte van het kabinet Rutte-Asscher dat er eerlijk gedeeld zou worden, zijn de hoge inkomens er veel meer op vooruit gegaan dan de lage inkomens. Zij zijn er afgelopen kabinetsperiode in euro’s minstens vijf keer zoveel op vooruit gegaan. Hoezo eerlijk delen?

Vorig jaar kreeg Arnhem te maken met flinke overstromingen midden in de stad. Een van de meest vervuilende wegen van Nederland is op slechts een paar honderd meter van deze raadszaal. Dit terwijl we weten dat een schone lucht en een groene stad bijdraagt aan een gezonder leven. Als het aan een groot deel van de gemeenteraad ligt, geven we ons groene hart voor altijd weg aan een woonwijk. 30 November spreekt Arnhem zich uit over de toekomst van Stadsblokken-Meinerswijk, maar voor een groot deel van de Arnhemse politiek is het helder: laat de projectontwikkelaar haar plan uitvoeren. Resultaat: een geschat aantal van 250 tot 350 woningen.

De afgelopen jaren hebben we veel aandacht gehad voor radicalisering onder jongeren. Juist daarom is het essentieel dat we nu investeren in onze samenleving. In plaats van dat te doen, stelt het college in deze begroting voor om te bezuinigen op opbouwwerk. Maar juist opbouwwerk kan een belangrijke rol spelen in het bij elkaar houden van onze samenleving. Democratie begint met elkaar ontmoeten, elkaar spreken en elkaar in de ogen kunnen aankijken. Zodat we ook kunnen ingrijpen als er iemand buiten de boot dreigt te vallen. Dat doen we samen, met elkaar.

De afgelopen jaren hebben we als gemeenteraad ons steeds sterk gemaakt om armoede te bestrijden. Er is hier in de gemeenteraad geen enkele partij die wegkijkt als we de verhalen horen van kinderen die niet goed mee kunnen komen op school, omdat hun ouders geen geld hebben voor de juiste spullen. De Arnhemse gemeenteraad heeft ook ambitieuze doelen gesteld met het aannemen van Energy made in Arnhem 2.0. We hebben ons als doel gesteld dat Arnhem in 2050 klimaatneutraal is. Een stip op de horizon is echter niet voldoende, actie is nodig. Daarnaast is het Arnhemse wijkenbeleid jarenlang landelijk het voorbeeld geweest van succesvol beleid. Iets waar we allemaal aan hebben bijgedragen.

We hebben al verandering ingezet. Maar we zijn er nog lang niet. Er is ook geen tijd te verliezen. We kunnen niet wachten met het bestrijden van ongelijkheid, en het laten gebeuren dat duizenden Arnhemse kinderen opgroeien in armoede. We kunnen niet langer wachten met een ambitieus klimaatbeleid. Als we langer wachten, komen we op een punt waarop we niet meer terug kunnen. Het punt waarop we onze kinderen moeten vertellen dat zij moeten leven in een wereld met droogte en overstromingen, omdat onze generatie de verkeerde- of geen keuzes maakte. Dat zij moeten vechten tegen het opkomende water, omdat wij verloren van het economisme. We kunnen niet langer wachten met het werken aan onze samenleving, we moeten de tweedeling die aan het ontstaan is door bijvoorbeeld het wegzetten van vluchtelingen als profiteurs tegen gaan.

Arnhem is Arnhem door de keuzes die wij samen maakten. We kunnen het tij dus ook keren. Als we die keuzes durven te maken. Als we ongelijkheid bestrijden en tegenstellingen overbruggen. Dat moeten we samen doen.

GroenLinks wil daarom werk maken van het tegengaan van tweedeling. We hebben in Arnhem een ruim aanbod aan ondersteuning en allerlei pakketten voor mensen in armoede. Er zijn veel instellingen die zich het lot van minima aantrekken. Het kabinet beloofde ook extra gelden voor het tegengaan van armoede onder kinderen. Maar die pakketten en maatregelen zijn niet genoeg. Armoede ontstaat vaak simpel doordat mensen te weinig geld hebben. GroenLinks wil daarom dat er niet bezuinigd wordt op het budget van de minima. We dienen daarom een amendement in op de gedeeltelijke afschaffing van de kwijtschelding bij afvalstoffenheffing, niet in te voeren. Dit doen we samen met de PvdA.

We willen ook werk maken van het tegengaan van klimaatverandering. We kunnen niet langer wachten. We moeten en kunnen nu kiezen voor het groen in onze stad, het verduurzamen van onze energie, bestrijden van milieuvervuiling door bedrijven, voor schone auto’s en natuurlijk de voor de fiets. Onze amendementen laten zien hoe we dat in Arnhem kunnen doen:

a) Het Groenfonds is ingesteld om investeringen mogelijk te maken in gebieden die dringend aan een impuls toe zijn. Er zijn veel ambities, zo merken we ook vanavond in de gemeenteraad. Daarom is het goed het Groenfonds aan te vullen. We willen de stad immers groen houden en groener maken.

b) En in 2017 organiseert Arnhem, samen met Nijmegen, het internationale fietscongres Velo-city. Het zou mooi zijn als alle knelpunten in Arnhem zijn aangepakt en we ons presenteren als een fietsvriendelijke stad! We dienen daarom een amendement in om fietsgebruik te stimuleren.

c) GroenLinks wil zich actief inzetten om het energieverbruik in de stad terug te dringen. Vooral bij bedrijven is er nog veel milieuwinst te behalen door hen te wijzen op energiebesparingskansen en door te handhaven op eventuele investeringsplichten. De Omgevingsdienst voert de milieucontroles uit voor de gemeente Arnhem. Helaas bezuinigden we op deze controles. GroenLinks wil deze bezuiniging terugdraaien en inzetten op het besparen van energie door bedrijven te blijven wijzen op deze kansen.

d) Schone lucht is in het centrum van de stad nog een aandachtspunt. Op verschillende plekken is de uitstoot van CO2 te hoog. Dit is effectief tegen te gaan door het instellen van een milieuzone voor vervuilende vrachtwagens, personenauto’s, brommers en scooters en bussen. Het wagenpark wordt daarmee schoner en dat heeft ook effect op de luchtkwaliteit op andere plekken in de stad. Een win-win situatie.

e) Dan Stadsblokken-Meinerswijk. GroenLinks is sterk tegen het huidige voorstel van het college gekant, omdat door de voorgestelde kaders woningbouw een belangrijke rol zal spelen in het gebied dat bedoeld was voor natuur, cultuur en recreatie. Het is zeker mogelijk dat een meerderheid van de stemmers tegen het voorstel stemt. GroenLinks vindt het belangrijk dat de gemeente vervolgens de mogelijkheid heeft om regie in handen te nemen. Hiervoor is ook financiële ruimte nodig. Wij willen daarom dat de gemeente een spaarpotje inricht, waardoor eventuele aankoop van het gebied Stadsblokken-Meinerswijk door de gemeente een mogelijkheid is. Is dat met het door ons voorgestelde amendement geregeld? Nee. Er zijn nog veel besluiten en onderzoeken nodig om alle consequenties van eventuele aankoop mogelijk te maken. Maar als we niks reserveren, hebben we sowieso te weinig. GroenLinks vindt uitvoering van de gebiedsvisie belangrijker dan het belang van de projectontwikkelaar. Wij willen het gebied nog groener maken, wij willen geen woonwijk in ons groene hart. De gemeenteraad gaat over die principiële keuze.

Wij willen ook blijven investeren in onze samenleving. GroenLinks wil dat buurtprojecten en wijkinitiatieven goed worden ondersteund. Daarom roepen we een halt toe aan de bezuiniging op opbouw- en participatiewerk. Veel wijken gaven aan behoefte te hebben aan de expertise van opbouwwerkers. Opbouwwerkers activeren, signaleren, bemiddelen, verwijzen door, geven informatie en advies, bieden hulp en leveren zo een stimulerende bijdrage aan een veilige buurt en een goed leefklimaat. Opbouwwerkers spelen een belangrijke rol in het ondersteunen van mensen bij hun sociale redzaamheid, maar zij ondersteunen ook wijkinitiatieven die de sociale draagkracht van een wijk vergroten. GroenLinks dient daarom samen met de PvdA een amendement in om toekomst van opbouwwerk mogelijk te blijven maken.

Tenslotte, laten we niet in de valkuil lopen dat we ons gaan gedragen als boekhouders in plaats van volksvertegenwoordigers. Laten we met visie blijven kijken naar deze stad. Laten we niet kiezen voor innovatie in het sociaal domein om kostenbesparing te realiseren, maar juist om beter zorg voor Arnhemmers te realiseren. Laten we de toekomst van ons groen niet afhangen van de woonwensen van mensen met de hoogste inkomens, maar kijken naar de intrinsieke waarde van natuur. Laten we samen kiezen voor Arnhem.

In verband met afwezigheid door ziekte verving Mark fractievoorzitter Cathelijne Bouwkamp.